Van erkenning naar actie voor mantelzorgers
In dit laatste deel van onze driedelige blog van deze week leggen we de vinger op de zere plek: hoe komt het dat mantelzorg zo weinig structurele ondersteuning krijgt? Wat moet er gebeuren op het niveau van beleid, werk, zorg en maatschappij om overbelasting echt te voorkomen?
Waarom mantelzorg geen privézaak is
Mantelzorg wordt nog te vaak gezien als iets ‘persoonlijks’. Een kwestie van liefde, familie, loyaliteit. Maar als 1 op de 5 mantelzorgers zich overbelast voelt, dan is het geen individueel probleem meer. Dan hebben we te maken met een maatschappelijk falen.
We mogen het ongemak niet langer sussen met applaus of complimenten. Mantelzorg is niet alleen een daad van liefde – het is ook werk, verantwoordelijkheid, opoffering, en in veel gevallen: een risicofactor voor uitval.
“Je kunt het niet oplossen met een bloemetje op de Dag van de Mantelzorg, als iemand structureel uren per week onbetaald werk verricht.”
Wat moet er concreet veranderen?
1. Gemeenten: neem preventie serieus
Investeer in toegankelijke psychologische en lichaamsgerichte ondersteuning voor mantelzorgers
Maak vroegsignalering onderdeel van Wmo-beleid en koppel het aan huisartsen en POH-ggz
Erken mantelzorg ook in niet-traditionele vormen (bijv. jonge mantelzorgers, zorgen voor ex-partners, mantelzorg in migratiecontext, de mensen die niet 8 uur per week zorgen maar wel dagelijks in hun hoofd hier mee bezig zijn)
2. Werkgevers: maak mantelzorg bespreekbaar én werkbaar
Faciliteer mantelzorgvriendelijk beleid: tijdelijke verlofconstructies, hybride werkmogelijkheden waar mogelijk
Train leidinggevenden in het signaleren van zorgbelasting en het voeren van open gesprekken
Bied via HR toegang tot onafhankelijke ondersteuning (coaching, mentale check-in, training etc.)
3. Beleid: geef onbetaalde zorg een plek in het zorgsysteem
Herken mantelzorg als structureel fundament van de langdurige zorg
Veranker preventie van overbelasting in nationaal beleid
Investeer in mantelzorg als onderdeel van publieke gezondheid, niet als bijlage van het sociale domein
Wat wij als Manteldragers geloven
Wij geloven dat je mantelzorgers niet alleen helpt door hen ‘weerbaar’ te maken.
Je helpt hen door het systeem waarin zij leven, zorgen en overleven, fundamenteel te veranderen.
Dat begint bij taal.
Bij ruimte.
Bij zichtbaarheid.
En bij het erkennen dat mentale gezondheid geen luxe is, maar noodzaak.
Tot slot – als je dit leest en mantelzorger bent
Dan willen we je dit zeggen: Je bent niet kapot. Je bent overbelast. Je hoeft niet harder te worden – je hebt juist zachtheid en steun nodig. Je bent geen egoïst als je ‘nee’ zegt – je herkent een grens die je te lang hebt genegeerd. We zijn er om die grens samen met jou te bewaken. Niet met nog meer tips, maar met inzicht, ruimte en een plek voor jou.