Van rooksignaal tot brand: hoe het zorgsysteem mantelzorgers in de steek laat

Je trekt aan de bel. Maar niemand hoort je. Totdat het huis al in brand staat. Dat is vaak mantelzorg.

We wachten bijvoorbeeld bij dementie niet op zorg.
We wachten op een ramp.

“Met mij is niks aan de hand,” zei hij.
En de huisarts knikte.
Want in tien minuten spreekuur
zie je geen jaren van verval.

Thuis ging alles mis.
De pan brandde aan.
De post stapelde zich op.
De auto verdween in de sloot.
Het huis rook naar vervuiling. Naar vergeten.

Zijn kinderen en partner sloegen alarm.
Steeds opnieuw.
Met lijstjes.
Met voorbeelden.
Met tranen van machteloosheid.

Maar hij zei: “Ik ben gezond.”
En hij geloofde het zelf.

Want bij o.a. dementie
verdwijnt vaak het ziekte- inzicht.
Toch bouwen wij een systeem
dat blind vaart op toestemming,
op ziektebesef, op zelfinzicht.

Dus wachten we.
Totdat het écht misgaat.
Een brand.
Een val.
Een wegloopincident in de nacht.

Dan pas grijpen we in.
Dan pas heet het “ernstig genoeg."

Maar dit gaat verder dan dementie.
Dit is ons zorgsysteem.
We wachten.
We schuiven door.
We hopen dat het meevalt.
Totdat de crisis onmiskenbaar wordt.

En in die tussenruimte leven mantelzorgers.
Tussen weten en machteloos toekijken.
Tussen zorgen en waarschuwen.
Tussen zien en niet geloofd worden.

Want dit is de andere ramp:
je trekt aan de bel,
maar men hoort je niet.
Je vertelt,
maar men gelooft je niet.
En langzaam begin je te twijfelen.
Niet meer alleen aan de situatie.
Maar aan jezelf.

Misschien overdrijf ik?
Misschien zie ik het te zwaar?
Misschien ben ik degene die gek aan het worden is?

Dat is de eenzaamheid van mantelzorg.
Niet alleen zorgen voor een ander.
Maar ook vechten om geloofd te worden.
En in die strijd jezelf verliezen.

We laten gezinnen kapotgaan in twijfel.
We laten kwetsbaren ronddolen in gevaar.
We laten professionals klemstaan
tussen weten en mogen.

Dit is geen incident.
Dit is een patroon.
Een systeem dat pas beweegt
als het onmiskenbaar te laat is.

De vraag is niet of dit beter kan.
De vraag is: durven we eindelijk een systeem te bouwen
dat voorkomt in plaats van achteraf repareert?

En aan jou: hoe vaak heb jij meegemaakt
dat pas werd geluisterd toen het al te laat was?

Want zorg hoort niet te beginnen bij de brand
maar bij het eerste rooksignaal.